Eeuwenlang is de geschiedenis van de aarde geschreven in gesteenten, sedimenten en fossielen. Maar in dit geval zat het geheim niet in de aardkorst of de jaarringen van bomen, maar in een eenvoudig kleitablet dat meer dan 3000 jaar geleden werd gegraveerd door Mesopotamische schriftgeleerden .
PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America) heeft gepubliceerd dat dit kleine fragment uit het verleden, gevonden tussen de overblijfselen van een oude stad, meer bevatte dan alleen woorden in spijkerschrift: het verborg bewijs van een drastische verandering in het magnetische veld van de aarde, een fenomeen dat wetenschappers nog maar net beginnen te begrijpen.
Een veranderend magnetisch veld
Het magnetisch veld van de aarde is een soort onzichtbaar schild dat ons beschermt tegen kosmische straling en zonnewinden. Hoewel we geneigd zijn te denken dat het statisch is, is het eigenlijk zeer dynamisch: het versterkt, verzwakt en keert soms zelfs om.
De ontdekking van dit kleitablet vult een leemte in de geschiedenis van geomagnetisch gedrag. Dankzij de nauwkeurige datering hebben onderzoekers kunnen bevestigen dat de magnetische veldsterkte meer dan 3000 jaar geleden een extreme piek kende in de Mesopotamische regio, een gebeurtenis die samenvalt met de zogenaamde IJzer Geomagnetische Anomalie in de Levant. Dit fenomeen suggereert dat het veld van de Aarde veel sneller en intenser fluctueert dan we dachten.
De voetafdruk van het verleden herdefinieert het heden
Waarom is deze ontdekking belangrijk? Omdat we hiermee modellen kunnen verbeteren die voorspellen hoe het magnetische veld zich in de toekomst zal ontwikkelen. We weten dat het magnetisme van de aarde, hoewel onzichtbaar, fundamenteel is voor het leven op aarde: van de oriëntatie van trekvogels tot de stabiliteit van onze telecommunicatie en satellieten.
De ontdekking van zulke sterke variaties doet ons nadenken over veel vragen, zelfs over fundamentele vragen als de relatie tussen het magnetisch veld en de rotatie van de planeet. Het is immers geen toeval dat een dag op aarde precies 24 uur duurt. Deze balans tussen de rotatie van de planeet en haar interne krachten kan in het verleden drastisch zijn veranderd en dat kan in de toekomst weer gebeuren.
En als het magnetisch veld van de aarde zo snel kan veranderen, wat betekent dat dan voor ons? De laatste grote magnetische omkering vond ongeveer 780.000 jaar geleden plaats. Hoewel we niet merken dat onze planeet met 100.000 kilometer per uur beweegt, kunnen veranderingen in het magnetisch veld meetbare gevolgen hebben voor onze technologie en ons klimaat.
Deze archeologische vondst is niet alleen van historisch belang, maar herinnert ons er ook aan dat de aarde een levend, voortdurend veranderend systeem is. Elk stukje geschiedenis, zelfs een simpel kleitablet van duizenden jaren geleden, kan ons begrip van de planeet die we bewonen volledig veranderen.
