Betere smaak en geur en gezondheidsredenen. Dit zijn de twee belangrijkste redenen waarom mensen gebotteld water drinken, volgens een onderzoek van de Universitat Autónoma de Barcelona. Nederland is Europese land met de hoogste consumptie van gebotteld water (tot 107 liter per inwoner). Dit botst met één ding: gebotteld water is niet alleen veel duurder dan kraanwater, maar we weten nu ook dat het micro- en nanoplastics bevat in veel grotere hoeveelheden dan geschat.
De oorspronkelijke studie. Onderzoekers van Columbia University testten drie populaire merken gebotteld water in de Verenigde Staten (waarvan de namen niet zijn vrijgegeven) op micro- en nanoplastics. Hiervoor gebruikten ze een nieuwe techniek genaamd Raman stimulated scattering microscopy (gestimuleerde Ramanverstrooiingsmicroscopie ), gebaseerd op het onderzoeken van de monsters met twee gelijktijdige lasers die zijn afgestemd om specifieke moleculen te laten resoneren.
Door zeven veelvoorkomende kunststoffen te analyseren, ontwikkelden de onderzoekers een algoritme om de resultaten te interpreteren. Volgens Wei Min, mede-uitvinder van de techniek en medeauteur van het onderzoek, “is het één ding om te detecteren en iets anders om te weten wat je detecteert”.
De bevindingen. Uit dit onderzoek bleek dat een liter gebotteld water gemiddeld 240.000 detecteerbare plastic fragmenten bevat, tien tot honderd keer meer dan eerdere schattingen. Meer specifiek zeggen de onderzoekers dat ze tussen 110.000 en 370.000 plastic fragmenten in elke liter vonden, waarvan 90% nanoplastics. In dit verband is het belangrijk om het verschil tussen microplastics en nanoplastics te onthouden:
- Microplastics: plastic dat tussen 100 nanometer en vijf millimeter groot is.
- Nanoplastics: diegene waarvan de grootte gelijk is aan of kleiner is dan 100 nanometer.
De meest voorkomende kunststoffen. Tot niemands verrassing was een van de meest voorkomende kunststoffen polypropyleentereftalaat, beter bekend als PET. Het is het materiaal waarvan veel flessen worden gemaakt. “Het komt waarschijnlijk in het water terecht door het afbreken van kleine stukjes wanneer de fles wordt samengeknepen of blootgesteld aan hitte,” zeggen de onderzoekers, die een ander onderzoek aanhalen dat suggereert dat het ook kan afbreken wanneer de dop herhaaldelijk wordt geopend en gesloten.
Gewoon. En hoewel de aanwezigheid van PET veel voorkomt, wordt dit plastic overtroffen door polyamide, een soort nylon dat “waarschijnlijk afkomstig is van de plastic filters die worden gebruikt om zogenaamd water te zuiveren voordat het wordt gebotteld,” zegt Beizhan Yan, een onderzoeker van het onderzoek. Andere veelvoorkomende plastics die de onderzoekers vonden waren polystyreen, polyvinylchloride en polymethylmethacrylaat.
En de rest? De gebruikte techniek heeft betrekking op de zeven meest voorkomende kunststoffen, maar er zijn nog veel meer kunststoffen. Volgens Columbia University “maakten de zeven soorten plastic waar de onderzoekers naar keken slechts ongeveer 10% uit van alle nanodeeltjes die ze in de monsters vonden; ze hebben geen idee wat de rest is. Als het allemaal nanoplastics zijn, kunnen het er tientallen miljoenen per liter zijn.
Hoe zit het met de producten die in Nederland worden verkocht? Ze hebben een techniek ontwikkeld om deeltjes van tussen de 0,7 en 20 micrometer te kwantificeren, evenals de chemische additieven die in het water vrijkomen, en voor dit onderzoek hebben ze 280 monsters van 20 commerciële watermerken geanalyseerd. Slechts één van de merken bevatte geen microplastics, maar alle 280 monsters bevatten plastic additieven.
Meer specifiek. Het resultaat is dat een liter water gemiddeld 359 nanogram micro- en nanoplastics bevat, een hoeveelheid die vergelijkbaar is met de hoeveelheid die in een eerder onderzoek van dezelfde groep in kraanwater werd gevonden. “Het belangrijkste verschil dat we vonden is het type polymeer: in kraanwater vonden we meer polyethyleen en polypropyleen, terwijl we in flessenwater vooral polypropyleentereftalaat (PET) vonden, maar ook polyethyleen”, zegt Cristina Villanueva, ISGlobal onderzoeker en auteur van het onderzoek.
Behoorlijk veel microplastic. Als je bedenkt dat we twee liter water per dag drinken, schatten de auteurs “een inname van 262 microgram plastic deeltjes per jaar”. Wat betreft additieven werden 28 plastic additieven gedetecteerd, voornamelijk stabilisatoren en weekmakers. Volgens de onderzoekers “toonde onze toxiciteitsstudie aan dat drie soorten weekmakers een hoger risico vormen voor de menselijke gezondheid en daarom moeten worden meegenomen in risicoanalyses voor consumenten”.
