Het bewijs is verre van hard, maar het is een waarschuwing voor alle betrokkenen: zelfs dingen die onschuldig lijken, kunnen een keerzijde hebben.
Jarenlang is ons verkocht dat intermittent fasting de strategie van de toekomst was om af te vallen en onze metabolische gezondheid te verbeteren. Het klonk logisch: het was makkelijk te implementeren, redelijk en erg aantrekkelijk. Het had alles in zich om een rage te worden. En dat werd het ook.
Nu de eerste langetermijnstudies ten einde lopen, beginnen we pas echt de voor- en nadelen ervan te begrijpen. De meest opvallende is natuurlijk die welke met haar te maken heeft.
Wat is intermittent fasting precies? Over het algemeen noemen we ‘intermittent fasting’ een dieet waarbij periodes zonder voedselbeperkingen worden afgewisseld met korte periodes van vasten. Vasten’ is hier een opzettelijk rekbaar begrip: het kan betekenen dat je helemaal niets eet of dat je het aantal geconsumeerde calorieën aanzienlijk vermindert.
Het idee erachter klinkt goed. Wanneer we onszelf op een lange calorierestrictie zetten, gaat het lichaam in de ‘spaarstand’ en dit zorgt ervoor dat het gewichtsverlies vertraagt (of op zijn minst vertraagt). Intermittent fasting zou proberen het lichaam te misleiden zodat het zich niet aanpast aan de nieuwe calorierestrictie en dus doorgaat met “uitgeven” op een normaal tempo.
En werkt dat? Dat is het slechte nieuws. “Onderzoek toont niet consistent aan dat intermittent fasting superieur is aan continue caloriearme diëten” als het gaat om gewichtsverlies, vertelt de meest uitgebreide analyse over het onderwerp na het bekijken van bijna een halfhonderd onderzoeken.
De klinische onderzoeken die daarna zijn uitgevoerd, zeggen alleen maar hetzelfde: over het algemeen zijn de resultaten identiek aan die van alle andere normale diëten. Zowel wat betreft het uitvalpercentage als wat betreft de hoeveelheid gewichtstoename of de verbetering van de gezondheidskenmerken.
De keuze voor een andere methode heeft uiteindelijk meer te maken met individuele fantasieën en fobieën dan met wat voor extra wetenschappelijk bewijs dan ook. Iedereen heeft immers een unieke relatie met voedsel en daardoor zijn er bepaalde strategieën die beter bij ons ‘passen’ dan andere.
Met andere woorden, sommige mensen gebruiken het. Ja, en de waarheid is dat er niets gebeurt. Beetje bij beetje ontdekken onderzoekers goede dingen (het kan darmcellen helpen regenereren) en slechte dingen (het kan de vorming van pre-kanker poliepen bevorderen). Dus beetje bij beetje begrijpen we beter wat het doet, wat het niet meer doet en welke mechanismen er achter intermittent fasting zitten.
En dan beginnen de verrassingen. Want uit een klinisch onderzoek met muizen is bijvoorbeeld gebleken dat intermitterend vasten de haargroei vertraagt. Onderzoekers van de Westlake University (in Zhejiang, China) namen 50 muizen, schoren ze en verdeelden ze in drie groepen met voedselbeperkingen (elke 8, 16 of 48 uur eten) en een controlegroep zonder beperkingen.
Na een maand hadden de muizen die zonder problemen konden eten hun haar terug. De nuchtere muizen daarentegen hadden hun haar na 96 dagen slechts gedeeltelijk terug.
Hoe, waarom, wat is hier aan de hand? Het eerste is om duidelijk te maken dat de onderzoekers “mensen niet willen afschrikken van intermittent fasting”; ze willen eerder benadrukken “hoe belangrijk het is om je ervan bewust te zijn dat het een aantal ongewenste effecten kan hebben”.
Gezien dit feit (en het feit dat het onderzoek bij muizen is uitgevoerd) is het antwoord zowel eenvoudig als onzeker: om te beginnen is haargroei een proces dat constante en uitgebalanceerde voeding vereist.
Maar de onderzoekers geloven dat het probleem verder kan gaan: het is mogelijk dat “het lichaam vetreserves gebruikt in plaats van glucose en dit zou het vrijkomen van chemische stoffen die de haarcellen beschadigen in gang kunnen zetten”. Maar (en dit is belangrijk) het onderzoek bevindt zich in een zeer pril stadium en er moet nog veel onderzoek worden gedaan.
