Dat het plasticrecyclingsysteem kapot is, is een publiek geheim. Maar het dringt maar langzaam tot ons door hoe groot het probleem is. Vorig jaar publiceerde het in de VS gevestigde Center for Climate Integrity (CCI) een rapport over het recyclen van kunststoffen. Het hekelde de plasticindustrie en beschuldigde haar ervan het recyclen van deze materialen te hebben gepromoot terwijl ze wist dat het technisch en economisch onhaalbaar was.
Een moeilijke taak. Kunststoffen recyclen is geen gemakkelijke taak. We gebruiken in ons dagelijks leven een grote verscheidenheid aan kunststoffen, elk met specifieke functionele en chemische eigenschappen. Ze belanden allemaal in dezelfde container, de verpakkingscontainer, maar van daaruit is het nodig om elk type plastic waar mogelijk te scheiden voor recycling. Dit is niet altijd mogelijk.
Ongelijke gegevens. Volgens officiële bronnen zou in Nederland in 2025 een groot percentage van de plastic verpakkingen zijn gerecycled, maar ngo’s zoals Greenpeace trekken deze cijfers in twijfel. Volgens Greenpeace is er een groot verschil tussen het door officiële instanties opgegeven recyclingpercentage van plastic en het veel lagere percentage dat de ngo zelf schat.
Dit roept vragen op over hoe nauwkeurig deze gegevens zijn en hoe deze worden berekend. Wat wel duidelijk is, is dat er behoefte is aan meer transparante en exacte cijfers om een beter beeld te krijgen van de werkelijke staat van plasticrecycling in Nederland.
Volgens het rapport zijn cijfers als deze slechts een weerspiegeling van een onmogelijkheid: het effectief recyclen van plastic ligt buiten ons bereik. Niet alleen vanuit een economisch perspectief, maar ook vanuit technologisch oogpunt.
Slechts één keer gebruikt. Het rapport benadrukt echter één beschuldiging: zelfs wetende dat dit onmogelijk is, promootte de industrie het idee dat recycling mogelijk en haalbaar was om de weg vrij te maken voor plastics voor eenmalig gebruik, zoals die we gebruiken in verpakkingen. “Ze wisten dat als ze zich concentreerden op plastic voor eenmalig gebruik, mensen zouden kopen en kopen,” vertelde Davis Allen, onderzoeker bij het GCO en medeauteur van het rapport, aan de Guardian.
Een ander standpunt. De industrie reageerde snel. De American Chemistry Council wees er in een verklaring op dat “Amerikaanse kunststoffabrikanten miljarden dollars investeren in betere, innovatieve producten en technologieën die grotere hoeveelheden en meer soorten kunststoffen scheiden, opvangen en recyclen”.
Ze beweren dat het “onjuiste rapport” verwees naar verouderde technologieën en een verkeerd beeld geeft van de industrie en de huidige mogelijkheden voor kunststofrecycling. “Typisch, in plaats van samen te werken aan echte oplossingen voor kunststofafval, kiezen groepen zoals CCI politieke aanvallen boven constructieve oplossingen,” protesteerde Matt Seaholm, voorzitter en CEO van de Plastics Industry Association, ook gemeld door The Guardian.
Zullen we het halen? Misschien krijgen we nooit een efficiënt recyclingsysteem dat we kunnen toepassen op ons dagelijks plastic. Maar misschien zullen we ooit in staat zijn om dit afval zo te behandelen dat de reststoffen ons milieu niet vervuilen. Een van de grote weddenschappen in dit verband is de ontdekking van enzymen die plastic polymeren kunnen afbreken en deze ketens kunnen afbreken om ze om te zetten in onschadelijke moleculen. Dit is ongetwijfeld een grote belofte, maar niets garandeert op dit moment dat het geen hersenschim zal blijken te zijn, alleen de tijd zal het leren.
Maar tijd is niet het enige dat telt. Vervuiling door microplastics is al een realiteit. Deze resten zijn opgedoken op de meest afgelegen plekken op aarde, een teken van het grote bereik van deze vervuilende stoffen. We weten heel weinig over de mogelijke gevolgen van dit afval voor de gezondheid en het milieu.
