Mensen stellen zich deze vraag al duizenden jaren: wat is geluk? De psychologie-expert Walter Riso geeft ons zijn eigen antwoord. “Ik geloof niet in geluk”, verzekert hij ons, en toch gelooft hij dat hij een drievoudig pad kent dat ons dichter bij het dichtste kan brengen dat we in het leven kunnen vinden. Welzijn en vreugde.
Heb je jezelf ooit afgevraagd wat geluk is? Met deze vraag, die even transcendentaal als essentieel is, begint Walter Riso een van zijn meest bezochte video’s op YouTube. De Italiaans-Argentijnse psycholoog, schrijver en docent deelt zijn kennis over cognitieve therapie, liefde, zelfvertrouwen en emotioneel welzijn via sociale netwerken.
Desgevraagd bekent Riso: “Ik geloof niet zozeer in geluk, ik geloof meer in vreugde”. Hij definieert vreugde als een emotionele toestand. En geluk als iets dat lijkt op “langdurige vreugde”. Hij waarschuwt echter iedereen die wil luisteren dat er niets eeuwigs is aan deze vreugde. Want, “als men denkt dat geluk een eeuwige vreugde moet zijn, de onnozele glimlach van een dwaas geluk, dan zou dat geluk zijn als de gehechtheid aan vreugde”, en niet het ware geluk.
Daarom beweert Riso dat, als er iets is dat ook maar enigszins lijkt op geluk in het leven, welzijn of vreugde, welke naam we er ook aan geven, het iets is dat we moeten zoeken. Het kan alleen gevonden worden als we ernaar zoeken. En om dat te doen, herinnert hij ons aan de drie gezichten van geluk die we nooit mogen vergeten en die de expert leerde van de bedenker van de theorie van de positieve psychologie, Martin Seligman.
Het gezicht van plezier
Als we teruggaan naar het oude Griekenland, naar de eerste keren dat de mensheid zich afvroeg wat geluk was, als zoiets bestond, dan was er een antwoord dat grenzen en eeuwen oversteeg. Epicurus, de grondlegger van de hedonistische school, was van mening dat geluk in genot lag.
Dit is ook een van de drie gezichten van geluk van Seligman. Riso van zijn kant heeft zijn eigen definitie van dit pad dat ons in staat stelt om het plezier van het leven zonder schuldgevoel te accepteren. Hedonisme, legt de expert uit, “is het vermogen om plezier te voelen, om te genieten van de dingen die je doet, om te genieten van het eenvoudige leven, om te genieten, om plezier te hebben, om je te verheugen, om te genieten. Het hier en nu”.
Het heeft dus niets te maken met grote luxe. Deze kant van geluk gaat over leren waarderen wat we al hebben. Contact maken met dankbaarheid en genieten van het heden, twee van de grote lessen die we volgens de moderne psychologie moeten leren.
Het gezicht van zelfrealisatie
In tegenstelling tot het hedonisme van Epicurus hebben we eudaimonia van Aristoteles. Het moeilijk uit te spreken woord schijnt afkomstig te zijn van de eigennaam Eudemus, een leerling (of misschien wel zoon) van de grote Griekse filosoof. Riso definieert het als “het geluk dat de deugd schenkt”, en deugd “als die speciale ontwikkeling van kwaliteiten die je in staat stellen te overstijgen en die lang duren”.
Dit sluit zonder twijfel aan bij de tweede weg die Seligman voorstelt om geluk te bereiken, de weg van zelfrealisatie.
De Italiaans-Argentijnse psycholoog presenteert deze kant van geluk als die van “tevredenheid op lange termijn”, die volgens hem alleen bereikt kan worden door zelfrealisatie. Het is, legt hij uit, “de mogelijkheid om die vaardigheden te ontwikkelen die je in je roeping hebt”.
Om te leven in dit gezicht van geluk moeten we eerst onszelf kennen. Riso verzekert ons dat deze weg bestaat uit het vinden van “wat voor jou betekenisvol is vanuit het oogpunt van persoonlijke voldoening”. Dat wil zeggen, bepalen wat belangrijk voor ons is, wat ons beweegt en motiveert.
Ten tweede moeten we onze tijd en energie besteden aan het verbeteren van wat we willen doen. Professor José Antonio Marina is het hier ook mee eens en verzekert ons dat een van de drie pijlers van geluk, vanuit zijn perspectief, het vermogen is om vooruit te komen en vooruitgang te boeken.
Het gezicht van spiritualiteit
“Het derde element,” legt Riso uit, ”is een zinvol leven. Het is gemakkelijk om dit te verwarren met het idee van zelfontplooiing, maar terwijl het laatste gebaseerd is op de voldoening te weten dat we vooruitgaan, dat we groeien, dat we goed doen voor de samenleving, heeft het laatste veel meer te maken met spiritualiteit.
Volgens de psycholoog “zijn mannen en vrouwen altijd op zoek naar iets dat hen bevat”. Dat wil zeggen, iets dat ons betekenis geeft. Een betekenis of doel dat groter is dan onszelf, waarin we ons gewikkeld kunnen voelen in een concrete richting.
“Spiritualiteit is als de zoektocht naar het heilige,” reflecteert Riso, ”maar zingeving kan ook zijn hoe je je verhoudt tot mensen. Het kan ook een absorberend levensgevoel zijn, een toewijding, een passie, een enthousiasme, dat zin geeft aan je leven”. Het is, tot slot, het doel van het leven, iets essentieels, zoals veel andere experts, zoals de Harvard-expert Arthur C. Brooks, beweren.
De drie wegen
Geconfronteerd met de driedeling van deze weg naar geluk, zou je kunnen denken dat de ene relevanter is dan de andere. Of dat er misschien één makkelijker te volgen is dan de andere twee. Maar de waarheid is dat we alleen in balans echt welzijn zullen vinden. Dat zegt Riso, die concludeert: “Als die drie dingen samen zijn – het spirituele leven, het leven van zelfontplooiing en het leven van niet bang zijn voor plezier – dan kom je in de buurt van wat we een relatief stabiel leven zouden kunnen noemen.
De expert gelooft niet in eeuwig geluk, omdat niets in dit leven dat is. Maar zonder twijfel is het vinden van dit kleine evenwicht tussen plezier, voldoening en doel zo dicht bij geluk als een mens kan ervaren.
