Mangaan wordt al sinds de prehistorie gebruikt. Samen met rood ijzeroxide behoren zwarte mangaanoxide-pigmenten tot de oudst bekende. Ze zijn gevonden in grotschilderingen van minstens 17.000 jaar oud.
De Egyptenaren en Romeinen pasten mangaan toe tijdens de productie van glas, om zo de groenkleuring die veroorzaakt wordt door ijzerverontreinigingen tegen te gaan, maar ook om het glas een typische amethistkleur te geven. De Spartanen maakten legeringen van mangaan en ijzer waardoor de smeedbaarheid en hardheid van het ijzer verbeterd werd. In het begin van de 19e eeuw gingen wetenschappers op zoek naar manieren waarop mangaan gebruikt kon worden in de productie van staal. In 1816 werd ontdekt dat door het toevoegen van mangaan aan ijzer een hardere staalvariant ontstond, zonder het breekbaar te maken.
Mangaan wordt momenteel nog voornamelijk gebruikt als legeringselement in de staalproductie. Het wordt toegevoegd aan gesmolten staal om zuurstof en zwavel te verwijderen en vormt dan een legering met staal, zodat dit makkelijker in vorm te buigen is. Verder verstevigt mangaan het staal en maakt het staal beter bestand tegen corrosie.
Andere toepassingen van mangaan zijn:
- mangaan(IV)oxide (MnO2) wordt gebruikt in batterijen;
- kaliumpermanganaat (KMnO4) kent veel toepassingen als reagens, of vaak als oxidator en katalysator in de organische chemie;
- de glasindustrie maakt net als in de oudheid nog steeds op kleine schaal gebruik van mangaan voor de kleuring van glas; mangaan geeft glas een paarse kleur.
- in fysiologisch opzicht is mangaan nodig voor de vorming van botweefsel en is mangaan betrokken bij de stofwisseling van aminozuren, cholesterol en koolhydraten.
Mangaan is een uniek metaal dat eigenlijk niet te vervangen is door andere metalen. Het heeft veel eigenschappen die verschillen van andere elementen. Het is een erg hard, maar breekbaar metaal, dat moeilijk ontbrandt, maar makkelijk oxideert. Het element beschikt over ferromagnetische eigenschappen en het kan verschillende oxidatietoestanden aannemen. De naam mangaan komt ook van het Latijnse magnes, dat magneet betekent.
meneerfaes.nl 